Carabaw, loso, and deer

Ané ano cha luwang, loso, ya ah ugha. Wacha ano hen ihay pagpag, yag wacha anon ihay arug-ug way nampekopekot way narpon anchi giliwà ad chaya. Hen yachi way arug-ug, wacha ano hen pòpò-ong way ak-akettoy way narégnah chan wahwah-atan ano luwang no man-améh. Yachi wat enag-agaw ano way no mainitan wat éméy annadchi way manfawfaw. Yag hen yachi ano agé way arug-ug wat ammag chuar chi loso. Mag-ay ano ta manfawfaw ah luwang, cha ano fangtéfangtén loso hen anchi ingana ya iposna, ngén no eparogipeg ano luwangén nàchag ah loso.

Angkay ano hen-argawan, ammag amchan hen héyép luwang te naini-initan yag émméy nafawfaw iggaw pòpò-ong yag cha pom-apom-at ano chillu ah loso hen anchi iposna. Ammag na-aningarngar ano ah luwang te maid énnénay masséy. Yachi yag anat ano fumangon ah luwang yag nanlangranga yag innilanaat way ah loso peet anchi cha pom-apom-at yag ekatnéén, "Ammag hea peet loso way ak-akettoy hen cha manistochistorfu hen héyép-o anto?. An-o angkay ammag ébfégan hea wat an-ag magmagmù. "Ayong ang!” way ekat ano loso, "ay ekakaretno paat annay kachakarno?, uray ta ak-akettoyà wat lumfotà kagé.” Yachi yag ekat ano Luwangén, "Aỳ! amin ah loso, o-omngoh-a paat a, wat ayé éggay ta achasénta, inggaw-a antoy mamang hen potò ta mampetagà ta mangil-anta.” Yag ekat ano losowén, "Okaỳ,” yag émméy anoh loso anchi mamang hen poton Luwang. Yachi yag anat ano mampetag ah luwang yag ammag imfuhrot anonchi luyà ah loso yag pommenget. Ekat ano losowén, "Chuud ay paat hena luwang ta gimgimmùno haéna?” Yachi ano yag ekat luwangén, "Umpay, nokay tot-owa eman enkamannowénchi?” Yag ekat ano losowén, "Ay chillu haén paat gapu ta ak-akettoyà yag an-og iyuya hen manégtégam an haén?” Yachi ano way chachan tagtagépfar yag wachaat ah ugha way chan gargarab anchi pengetna, nan-ale ano way mangaliyén, nokay hen chayu ammaan anna luwang an loso?” Yag sommongfat ano ah luwang way mangaliyén, "Antoyan umpay ah loso way ammag chumistorfu ah héyép te ammag cha pom-apom-at ah inga ya ipos wat miid énnén way masséy.” "Pakay chillu an-ag é-émfég eman naha ah nanggananggawa” way ekat ano loso, yag ekat ano luwangén,"Enéngngén ay chillu ah losowénto, man-aleta-ayén tenotomfarat, an-a tot-owag mangeng tàénat no achi-ag ak-akettoy.” Yag ekat ano chillu losowén, “Uray chillu ta ak-akettoyà wat no laychém kay yag ayé ta man-ab-abfàta.” Ekat ano luwangén, “Nokay hen én-énnénta way man-ab-abfà?” “Uray pay tennagtagan” way ekat ano loso “marpota annatto ingganahchi galiwà ad chaya.”

Yachi yag tenomfar ano ah ugha hen anchi pengetna way mangaliyén, “Ayong loso, achi-a éggay ammag manganap ah cham ifagfaga an luwang anna, ammoh makatagtag-a tot-owa eman anna? Hamham-ém kay ah luwangat no mamenghan omaggang wat anchu hen aggangéna.” Ekat ano losowén, “Pachasenni kagé umpay ta mangil-an wat achi-a cha lomaylayaw ugha ta i-illam chàni no heno hen mangafà.” “Ayé éggaya, achiyà lomaylayaw” way ekat ano ugha “no annog epapate annay wachan hea, éméyà annay tagéytéy ah petchaya ta i-illà hen ekamanyu way mantagtagtag.”

Yachi yag ekat ano luwangén, “Ayé te hen ekamanni wat marpo-ani annatto yag lommamag-ani hen anchi galiwà ad chaya way cha karpowan antoy arug-ug.” “ Oo,” way ekat ano loso. Yachi yag ekat ano loso an luwangén, “Wat in-a kagé hen anchichay ifam way luwang ta epaka-ammum way man-ab-abfàta ta umalecha way mamuya an chita. Ta éméyà agé hen anchichay ifà ta ifagà way mangaliyén, "achiyu cha hadchéhadchén haén no anà lawag achi omanamot te no ma-afa-à wat anà anog gupesén an luwang. ’ Yaha hen ifagà an chicha, yag kaman agé an hea luwang wat hen laychê agé no ma-afà-a wat ongetà annay iposno. Wat éméy-a agé ta inno ifaga anchichay ifam.” Ekat ano luwangén, “Okaỳ, wat intaat ngarud.”

Yachi yag enamong ano loso aminay kalosoloso hen anchi arug-ug yag menetenna chicha way mangaliyén, “Cha ekat luwangén man-ab-abfà-ani ah wakas ah tennagtagan yag ammoh makatagtagà tot-owa anto? Wat ayé ta yato hen ekamantaaw way antaaw ammag miwa-at ta mag-ay ta man-ongaw ah luwang way mamaga an haénén mankook way tomfar chi ihah petpetchaya. Yachiyachi hen ekamantaaw inggana hen anchi galiwà ad chaya way cha marpowan antoy arug-ug.” Yachi wat ommafun ano anchichay kalosoloso way yachi hen ekamancha.

Angkay ano agé ah luwang, émméyna ano imfaga hen anchichay ahenluwangna way mangaliyén, “I-illanyu haén te mètagtagtagà an loso ah wakas te wachan nantagépfaranni way man-ab-abfà-ani. Te mag-ay no é-émfégà anchi penget hen fasaw hen arug-ugén annag cha éméy fangtéfangtén hen ingà ancha ipos-o wat mag maid énnê way masséy.”

Yachi ano tot-owa way nafigat, émméy ah luwang hen anchi nantagépfarancha an loso yag wacha ano tot-owa agé ah ugha yag annaat tagépfarén way mangaliyén, “Annayan-a tot-owa ugha wat i-illam ngén chàni an loso ta man-ab-abfà-ani. Wat chachangrém no nokay hen tomfaran loso no tagépfarê. Yag i-illam no heno hen man-ale an chàni anchi tagéytéy.” “Okaỳ,” way ekat ano ugha.

Yachi yag enongawan ano luwang ah loso yag wachaat peet iggaw hag-én hen he-ena way nepapannelat peet. Yag anat ano ekat luwangén, “Wat ayé ngén loso ta mantagtagtagta.” “Awni ngén unna luwang ta mantagépfarta,” way ekat ano loso, “pangnga-asem ta achita manchachapat-a, mamamangém annay penget hen arug-ug ta uray nanpekopekot antoy arug-ug wat yato kagé hen engwà te no antoy lota tot-owa hen managtagà, mamér-agan antoy hufil-o yag maid énnê way omorayat.” Na-amra-amrang anoh luwang way mangaliyén, “Insangén wat ilugrugimat ad uwan way mansanud,ay wacha chillu kayam an haén? Ham-éham-ém ngén ya ta achitaat iligwat te antaat lawag man-ung-ungar.” “Etoroyta” way ekat ano loso, “yaha yanggay hen chawatê an hea, way engwam annay lota ta engwà antoy chanum.” Yag ekat ano luwangén, “Ay nganan paat hea loso, annog epapaten wachan hea, wat ayé kagé mansabfang-a annay chanum ta home-achà antoy lota ta inta ta i-illan chitan ugha.” Ekat ano ughéén, “Oo, eman.”

Yachi ano yag émméy ah loso anchi iggaw hen chanum. Anat ano ekat ughéén, ayé ta haén hen mangénpaligwat an chàyu ta manggisan-ayu paat way man-ì-iwi. Wat ayé mansagana-ayu ta mamfilangà, usa, chuwa, toro!” Yachi yag nanagtag anoh luwang yag nampég-ah ano agéh loso anchi po-ong. Cha ano manamanagtag ah luwang yag ammag cha komanifar anchichay fufurong way chana engwa. Yachi yag nan-ongaw ano way mangaliyén, “loso,” “Kook” way ekat ano loso ah petchayana. “Aỳ tenaynanà peet an loso a” way ekat ano luwang. Yachi yag chana ano ag-aggagén way managtag. Angkay ano inumchah ad chaya kasen ano nan-ongaw way mangaliyén, “Loso iggawno?” Yachi yag nakook ano agé ah loso ah petpetchayana, yag ekat ano luwangén, “Ay pasag man agéh fi-ah loso anna?” Yachi yag kaskaskasenna ano infi-ah way managtag. Cha ma-aningarngar ano ah luwang te ak-akettoy ah loso ngém ammag chamchammuna peet. Yachi wat chana ano fi-afi-ahén way managtag yag inumchah iggaw pegwan tagéytéy yag nan-etàchégna ano te hen ekatnaat tenaynana ah loso. Yachi yag annaat ano kasen ongawan ah loso yag nankook ano ad chayachaya ah loso, yag imfiwang ano luwang way managtag kasen te pakay ammag ad chayachaya hen nan-aryan loso.

Kaskasen ano way cha omani-aningarngar ah luwang yag ekatna anowén, “Ammag omahoy paat ah loso anna ah mèas-assengan way ammag kaysakaysanat peet ad chaya.” Yachi ano wat ammag uray cha masauyan ah luwangén chaat lumfot yag angkay ano teg-angay iggaw tagéytéy yag ekatna anowén, “loso, iggawno?” Yag nankook anoh loso anchi lahin hen tagéytéy yag kaskasen anoy térén anchi aningarngar luwang yag chana ano ekatén, “Heno ay lawan ekaman-o hena?” Yag kasenna ano imfi-ah way managtag wat ammag cha-an paat ano mampatang anchi tagéytéy yag yummahyah way térén way chan tarafutab anon tapàna yag gapoh pararo way inungarna yag ammag ommorhe anchi he-éna yag nepetag anoh luwang way ammag nasanuwak ano way nepesok anchi po-ong way attapaw te naryapan.

Angkay yachi way nanlèna, ammag fummatanganat peet yag anchag ahe-o-orayat anchichay loso hen hongadna, ingana ancha iposna. Yachi yag nanlangranga yag ekatna anowén, “Ayongman man agé haén anto anà ammag ginissanan an loso.” Yachi yag anat ano man-ale yag ekatna anowén, “An anggay loso yag manepod ad-uwan, antaawat man-ib-ibfa te an chàni way luwang mag-ay ta mainitan-ani wat an ani an uminum ya manfawfaw. Wat mag-ay ta manfawfaw-ani antoy arug-ug te inhaat yato yanggay agé hen mafilinyu fumabréyan ya yato hen mafilinyu charanén, uray kay pom-at-ayu ngém achi-ayu paat cha fongngat ta achi chumara hen acharni way luwang.” Yachi yag ekat ano losowén, “Okay ngarud, wat ad uwan napnek-a ngén paat ta achim ammag o-ongngohan chàni gapoh a-anakettoy-ani.” Ekat ano luwangén, “Oo, tot-owa.”

Yachi yag nawéy ano ah ugha yag ekatnéén,“Nokagén na-ammaan anchi an hea luwang way an-ag nasanuwak way chechengngar-o ad lagud?” “Naryapanà umpay gapoh inungar-o yag chachà-an yag ginissananà chillu an loso te nan-aleyà yag nan-alehchid chayachaya yag chà paat samsamfoton ta mampachong-ani lawa yag ammag ommorhe antoy he-è yag ammag maid innilà yag nepetagà yag antoy po-ong peet hen nàchagà.” Yag ekat ano ughéén, “ Wat ad uwan, mag uray peet ah loso way ak-akettoy wat an chillug chamuna wat homorna kagé ta matagutaaw amin ta antaawat man-ib-ibfa.” Yag ekat ano luwangén, “Umpay wat ad uwan te chàni way luwang wat masaporni hen chanum wat mag-ay ta wachah loso way penopom-at hen fato yag yasa kagé cha-aniyat umin-inum.” “Oa, yag kaman agé haén” way ekat ugha, “te ilamat mag hen tagéytéy agé hen laylaychê way i-inggawan, wat mag-ay ta màwawà ay paat loso ta umaliyà hen arug-ug way uminum, achiyà kagé cha fangtén.” “Pakay lawa ammag cha fangtén hea” way ekat ano loso, “no yaha koma hen ekaman luwang hen anchi pés-eyna wat iggayna koma harémén hen inungarna ngém gapo ta ammag o-omngoh yaha hen henarémna ngém ad uwan wat napnek tot-owa.”

Wat manepod hen hiyachi, man-ib-ifa cha luwang, ugha ya loso.

Anggaychi!